با سلام خدمت دوستان و سروران گرامی !
مدت ها بود که داشتم بر سر یک مقاله در مورد انواع تکنولوژی های موجود در بحث صوت ، تحقیق می کردم . امروز هم آن را به پایان رساندم و بر روی فروم گذاشتم !
امیدوارم که مورد رضایت قرار گیرد .
Mono
این تکنولوژی صدا جزو ساده ترین و قدیمی ترین تکنولوژی های صدا بوده و نام اصلی آن مونوفونيك می باشد . مونوفونيك بدين معني است كه تمام صدا روي يك تراك صوتي يا كانال ضبط ميشود كه معمولاً روي يك بلندگو پخش ميگردد.
Stereo
ضبط دو كاناله كه در آن صدا روي دو بلندگو در دو طرف شنونده پخش ميشود، اغلب Stereo ناميده ميشود.
Surround
این تکنولوژی ، یک گام جلوتر از تکنولوژی استریو می باشد . به نحوی که تعداد کانال های صوتی افزایش پیدا کرد .
صداي stereophonic
صداي استريوفونيك از 4 ( يا بيشتر ) تراك صوتي (تراک مغناطيسي آنالوگ) در لبههاي فيلم استفاده ميكرد.
تراكهاي مغناطيسي نميتوانند صداهايي به وضوح تراكهاي صوتي نوري توليد نمايند اما فضاي بسيار كمتري را در فيلم اشغال ميكنند. فرمت استاندارد فيلم ، فضاي كافي براي بيش از دو تراك نوري را نداشت، اما در عوض امکان قرار دادن 6 تراك مغناطيسي در اطراف فيلم ، امکانپذير ممكن بود.
سيستم 4 كاناله رايج ، شامل يك كانال براي اسپيكر سمت چپ ، يك كانال براي فعال كردن اسپيكر سمت راست، يك كانال براي اسپيكر مركزي و يك كانال براي فعال كردن اسپيكرهاي محيطي در كنارهها و عقب سالن بود.
در اين فيلمها اكثر صداها روي كانالهاي جلويي( Front ) به شكلي ضبط ميشوند كه به نظر ميرسد كلمات به جلوي صفحه ميآيند. وقتي يك بازيگر در طرف چپ صفحه صحبت ميكند ،صداي گفتگو از اسپيكر سمت چپ و وقتي در سمت راست صحبت ميكند، صدا از اسپيكر سمت راست به گوش ميرسد. اكثر گفتگوها نيز به سمت اسپيكرهاي مركزي هدايت ميشوند كه به هدايت يا متمركز كردن صداها روي صفحه نمايش كمك ميكنند. تراك ( يا تراكهاي) عقبي معمولاً براي «افكتهاي صوتي» از قبيل صداهاي پيش زمينه محيط يا صدايي كه از خارج صفحه ميآيد استفاده ميشوند.
در سالهاي دهه 1970 آزمايشگاههاي دالبي يك فرمت جديد صوتي را براساس همين پيكربندي مطرح نمود. در ادامه خواهيم ديد كه چه چيزي اين سيستم را به استاندارداي جديد براي صداي نمايش مبدل ساخته است.
Dolby Stereo
مانند استريوفونيك، دالبي استريو ( اصلي ) نيز سه كانال جلويي و يك كانال صداي محيطي داشت. اما به جاي استفاده از تراكهاي مغناطيسي به استفاده از فناوري تراك نوري براي توليد صدايي واضحتر بازگشت. دالبي استريو فرمتي چند كاناله براي پخش صدا است كه در سال 1976 توسط آزمايشگاه دالبي براي استفاده در سينماها ساخته شد كه بر پايه صداي استريوي اورجينال آنالوگ(ابداع شده در 1930) است كه در اين تكنولوژي دو كانل اضافي صوتي بصورت مخفي اضافه شده كه در بر گيرنده اطلاعات صوتي است جهت بكار انداختن يك بلندگوي مركزي و همچنين بلندگوهاي چندگانه اي كه روي ديوار عقب سينما قرار ميگرفت.
اين كار توسط يك پردازنده جهت ايجاد فضاي واقعيتر انجام ميشد و همچنين اين توانايي را نيز داشت كه صداي ضبط شده بر لبه فيلم هاي سلولزي كه بصورت اپتيكال و مونو بود را بصورت فضاي واقعي فيلم شبيه سازي كند.دالبي استريو ، همچنين براي افزايش کيفيت صدا از يك فرآيند كاهش نويز پيشرفته نيز استفاده ميكرد.
كيفيت صداي ارتقا يافته دالبي استريو ، فيلم سازان را به سمت استفاده بيشتر از صداي محيطي وادار ساخت. فيلم «جنگ ستارگان» اثر جورج لوكاس، يكي از اولين فيلمهايي بود كه در آن براي ارتقاي كيفيت صداي صحنه جنگهاي فضاي، از دالبي استريو استفاده شده بود.
عوامل اين فيلم ، با افزايش تدريجي صداي جنگندهها از كانالهاي جلويي به كانال عقبي، كاري كردند كه گويا جنگندهها بر فراز سر بيننده پرواز ميكنند.
فيلمهاي بعدي از مدل «جنگ ستارگان» پيروي كردند و از صداهاي محيطي براي ايجاد افكتهاي جالب و همچنين پر كردن صداي پس زمينه استفاده كردند.
دالبی سوراند در سال 1982 توسط آزمایشگاه دالبی به شکل یک فرمت سه کاناله جهت سینمای خانگی ابداع شد .
این فرمت از دو کانال جلو چپ و راست و یک بلندگوی مونو جهت عقب تشکیل میشد که صدای آن ترکیب خاصی از صدای دو کانال جلو بود و برای وسایلی از قبیل ویدئو کاست بکار میرفت که بعد دالبی پرولوجیک جایگزین آن شد.
DOLBY PRO-LOGIC
دالبی پرولوجیک نام فرمت خاصی از صدا نیست ولی جهت معرفی یک تکنولوژی خاص بکار میرود که روی خیلی از وسایل صوتی در کنار سایر اسامی درج میشود و بیان کننده این مسئله است که دستگاه مذکور توان بهبود کیفیت صدا هنگام پخش تراک های صوتی حاوی اطلاعات دالبی سوراند(استاندارد قدیمیتر) را داراست و همچنین دارای این قابلیت است که صدای استریوی آنالوگ معمولی را بصورت چند کانالی شبیه سازی کند.
DOLBY DIGITAL-AC3
صدای سینما با ابداع فرمت دالبی دیجیتال توسط آزمایشگاه دالبی در 1980 وارد دنیای دیجیتال شد .نخستین فیلمی که به این طرق نمایش داده شد بتمن در سال 1992 بود.
دالبی دیجیتال دارای 6 کانال صوتی واقعی و کاملا مجزا است که هریک دارای اطلاعات صوتی خاص خود و بصورت کاملا دیجیتال است که دارای 5 کانال اصلی و 1 کانال دارای اطلاعات فرکانس باس است که یک ساب ووفر اکتیو را تغذیه میکند (5.1)و 1. به معنای استفاده از ساب ووفر است.
گاهی اوقات این فرمت بصورت AC-3 نمایش داده میشود که به معنای نسل سوم کدگذاری دیجیتال صوت میباشد.
این فرمت در 1993 توسط اکثر کشورها بعنوان استاندارد جهت استفاده در تلویزیون های دیجیتال انتخاب شد و به دنبال ساخته شدن فیلمهایی نظیر دروغ های حقیقی سرانجام در 1995 بعنوان فرمت صوت فیلمهای دی وی دی انتخاب شد.
DOLBY DIGITAL SURROUND-EX
نسل بعدی صدای دیجیتال است که بر پایه فرمت دالبی دیجیتال 5.1 میباشد که مشترکا توسط آزمایشگاه دالبی و کمپانی لوکاس فیلم توسعه داده شد و عبارت است از اضافه شدن یک کانال صوتی که بصورت ترکیب ماتریسی سوراندهای چپ و راست عقب عمل میکند و در عقب و در بین آنها قرار میگیرد و بصورت 6.1 میشود که ورژن خانگی آن بصورت اختیاری روی آمپلیفایرهای بسیار حرفهای دارای استاندارد تی اچ ایکس موجود است.
THX
این علامت که روی تعداد کمی از دستگاهها و یا فیلمها قرار داده شده و خیلیها به اشتباه آنرا یک فرمت جدید صوت میدانند توسط کمپانی لوکاس فیلم ابداع شد و در واقع استانداردی است که در مورد کیفیت صدا بحث میکند.
THX means Tomlinson Holman's eXperiment
آقای هولمن پی برد در سینماهای مختلف و نیز در استودیو های تولید از وسایل مختلفی استفاده میشود که موجب تغییر صدا میشود و با صدای اورجینال تفاوت دارد بنابراین این استاندارد کیفیت را پایه گذاری نمود. این استاندارد تضمین میکند کلیه وسایل و یا نرمافزار هایی که دارای این نشان هستند دارای بالاترین کیفیت و مطابق صدای اصلی میباشند. در این استاندارد بطور مستقیم نحوه ساخت و سازماندهی محصولات بیان شده.
DTS Sound
دیجیتال تئاتر سیستم نیز یک فرمت دیجیتال جدیدتر است که از سال 1995 شروع شد و بعنوان رقیبی برای دالبی 5.1 مطرح میباشد و تنها تفاوت آن در ضریب فشرده کردن صداست که در این فرمت بر خلاف دالبی که بصورت ثابت نرخ آن 12:1 است بصورت متغیر بین 1:1 تا 40:1 است و اولین بار در سینمای خانگی درسال 1996 و در فیلم پارک ژوراسیک بکار رفت.
DTS-ES
آخرین نسخه دیجیتال تئاتر سیستم است که تحت لیسانس دالبی ساخته شد و دقیقا مانند دالبی سوراند- ای ایکس یک کانال سوراند عقب به آن اضافه شد و بصورت 6.1 درآمد.
SDDS :Sony Dynamic Digital Sound
این نیز یک فرمت صوت است که توسط سونی ابداع شد و تنها در سینماهای بسیار پیشرفته یافت میشود و بعید است نسخه خانگی آن بتواند مانند دالبی فراگیر شود.
در این یک سیستم توسط هشت کانال صوتی (7.1) صدایی بی اندازه صاف شفاف و بسیار دلنشین تولید میشود. کانالهای آن عبارتند از چپ -مرکز/چپ – مرکز – مرکز/راست – راست – سوراند عقب/چپ – سوراند عقب/راست و ساب ووفر !!!
نگارش : سعید مظفری