اورکلاک؛ به خاطر یک مشت فریم
اورکلاک امروزه از جایگاه بسیار بالایی در میان کاربران برخوردار بوده و هر فردی، چه آماتور و چه حرفه ای دوست دارد برای یک بار هم که شده، این سرگرمی لذت بخش و البته هیجان انگیز را تجربه نماید. همه ساله نیز مسابقاتی در این خصوص توسط کمپانی های مطرح دنیا برگزار می گردد که نشان دهنده علاقه وافر کاربران حرفه ای به معقوله اورکلاک است. کارت های گرافیک امروزی بسیار پیشرفته هستند و انوع گران قیمت آنها می توانند بازی های روز را حتی در بالاترین جزئیات گرافیکی به خوبی به اجرا در آورند.
سازندگان کارت گرافیک نیز در کنار تولیدکنندگان تراشه های گرافیکی، امکانات متنوع دیگری را به محصولات خود افزوده و ارزش آن را تا درصد بالایی ارتقاء می بخشند. آنها با اعمال تغییرات اساسی در طراحی خنک کننده، اجزای تشکیل دهنده و دست کاری در ساختار کارت گرافیک اعلام می کنند محصولشان برای فعالیت در شرایط سخت و دشوار اورکلاک آمادگی لازم را داراست. به گونه ای که برخی شرکت ها محصولات ویژه ای را عرضه می کنند که از پیش اورکلاک شده اند که البته نسبت به دیگر نمونه های مشابه از قیمت نسبتا بالایی برخوردار هستند. حال این سوال در ذهن بسیاری از ما مطرح می گردد که آیا کارایی دلخواه در زمان اجرای بازی ها و نرم افزارهای گرافیکی تنها به کارت گرافیک و فرکانس پردازنده گرافیکی وابسته است و آیا اندکی افزایش فرکانس می تواند تاثیر شگرفی بر خروجی نهایی داشته باشد؟!
در این میان، نقش پردازنده مرکزی به عنوان قلب تپنده سیستم چیست و آیا اورکلاک آن تاثیری بر بهبود روند بازی ها دارد؟ در مقاله پیش رو خواهیم دید، تبلیغات گسترده کمپانی های متفاوت در خصوص افزایش عملکرد در هنگام اورکلاک کارت های گرافیکی تا چه حد صحت دارد و اینکه در صورت ارتقا سطح پردازنده مرکزی، کارایی مورد نظر ما در زمان اجرای بازی ها تا چه میزان تاثیر گذار خواهد بود. همچنین به تاثیر اورکلاک همزمان پردازنده و کارت گرافیک خواهیم پرداخت.
ملزومات : برای آنکه بتوانید پردازنده یا کارت گرافیک خود را به بهترین طریق ممکن اورکلاک کنید، نخست باید مقدماتی را فراهم سازید. اول از همه به یاد داشته باشید که اورکلاک، فشار مضاعفی را به قطعات شما وارد کرده و توان مصرفی سیستم را افزایش می دهد. بنابراین سیستم باید از تهویه هوای استاندارد و منبع تغذیه با توان مناسب برخوردار باشد تا بتواند گرمای ناشی از اورکلاک را به خوبی دفع نماید. ضمنا، مدار تغذیه مادربورد یا کارت گرافیک، می بایست تحمل این فشار را داشته باشد. ممکن است خنک کننده کارت گرافیک شما بتواند از عهده گرمای حاصل از اورکلاک برآید اما در خصوص پردازنده پیشنهاد می کنیم حتما از یک کولر مناسب در مقایسه با مدلی که به همراه پردازنده ارائه می گردد، یاری بطلبید تا هم بتوانید میزان فرکانس را در پایدارترین شرایط افزایش دهید و هم باعث کاهش عمر این قطعه ارزشمند نگردید.
تا حد امکان سعی کنید خنک کننده ای از برندهای معتبر بازار خریداری کنید که هم باکیفیت بوده و هم محدوده نویز در آنها بسیار کم است. درباره خنک کننده کارت گرافیک نیز می توانید سرعت چرخش فن را به شکل دستی افزایش دهید اما در عین حال باید مقداری صبوری به خرج داده و سر و صدای آن را تحمل کنید! نکته مهم دیگری که باید مد نظر داشته باشید این است که به احتمال فراوان با انجام اورکلاک باعث ابطال گارانتی آنها خواهید شد. پس در این مورد نیز به خوبی اندیشه کرده، سپس با بررسی جوانب مختلف تصمیم بگیرید که اورکلاک را ترجیح می دهید یا اینکه گارانتی قطعه سیستم شما برایتان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
همواره باید دید محافظه کارانه و کنترل سخت گیرانه ای نسبت به مبحث اورکلاک داشته باشید و سیستم خود را بیش از حد مجاز (مطابق با دستورالعمل شرکت سازنده) تحت فشار قرار ندهید. افزایش ولتاژ بخش های مختلف نیز ممکن است باعث آسیب رساندن به قطعات دیگر شود. پس سعی کنیدآرامش خود را حفظ کرده و تعادل را رعایت کنید!
اورکلاک کارت گرافیک: اورکلاک کارت گرافیک همواره لذت فراوانی داشته و پس از معرفی نسل جدید پردازنده های گرافیکی (کاهش توان مصرفی) اورکلاک آنها به مراتب جذاب تر شده است. هسته های گرافیکی با پروسه ساخت 28 نانومتری، از قابلیت ها و امکانات توانمندی برخوردار هستند که این مسئله به واسطه رکوردهای ثبت شده توسط اورکلاکرهای مشهور جهان به اثبات رسیده است. ممکن است اورکلاک این قطعه ابتدا مشکل و وحشتناک به نظر برسد.
اورکلاک کارت گرافیک شباهت های فراوانی به اورکلاک پردازنده مرکزی دارد با این تفاوت که شما با پارامترهای زیادی سر و کار نخواهید داشت. خوشبختانه بسیاری از سازندگان صاحبنام کارت گرافیک، برای انجام این کار نرم افزارهای اختصاصی را در نظر گرفته اند که علاوه بر امکان اورکلاک کارت، امکان بررسی ولتاژ و دمای نقاط مختلف را نیز فراهم کرده و از این حیث کار را برای شما بسیار آسان می سازند. همچنین به کمک این برنامه ها می توانید چندین پروفایل را تعریف کرده و در هر زمان یکی از انها را برحسب نوع نیاز خود فعال کنید. افزایش میزان ولتاژ می تواند در افزایش فرکانس پایه هسته موثر باشد اما باید مطمئن باشید که در این حالت زیانی به کارت گرافیک وارد نمی گردد.
نرم افزارهای معروفی که برای این حوزه تدارک دیده شده، شامل GPU Tweak محصول ایسوس، Afterburner محصول MSI، نرم افزار EVGA Exclusive Prec***on محصول EVGA، برنامه OC Guru محصول گیگابایت و TriXX محصول سافایر می شوند. نکته جالب توجه اینکه شما قادر خواهید بود برخی از این ابزارها را روی محصولات شرکت های دیگر نیز به کار گرفته و کارت را اورکلاک نمایید. به عنوان مثال نرم افزار Afterburner برای تولیدات انویدیا و AMD به طور مشترک قابل استفاده است. باید این مژده را داد که کارت های گرافیک AMD کارشان ساده تر است زیرا AMD گزینه های لازم برای افزایش فرکانس پردازنده و حافظه گرافیکی و همچنین افزایش دور فن را در درایورها گنجانده است.
با همه اینها، در اینجا شما امکان تغییر ولتاژ را نداشته و نمی توانید برخی موارد بسیار جزئی مانند ولتاژ بخش های مختلف را بررسی کنید. همچنین کارت های سری High END دارای دو بایوس مجزا هستند و در صورتی که تنظیمات شما با مشکل مواجه گردد، می توانید به سادگی و از طریق دکمه سخت افزاری که بر روی برد کارت گرافیک تعبیه گردیده، به حالت پیش فرض و اولیه بازگردید. اگر از کارت های Nvidia استفاده می کنید یا کارت AMD شما فاقد دو بایوس است، می توانید از ابزارهای مختلفی که برای تهیه نسخه پشتیبان از بایوس تدارک دیده شده اند، بهره گیرید. شایسته است افزایش فرکانس را قدم به قدم انجام داده و به صورت ناگهانی فرکانس را به محدوده خطر نرسانید. مسلما یک کاربر حرفه ای کارت گرافیک چند صد دلاری خود را با یک اشتباه محض نابود نخواهد کرد و ابتدا با کسب دانش سخت افزاری کافی و تحقیق از قطعه خود آن را به کام اورکلاک خواهد برد.
هرگز فرکانس پردازنده و حافظه گرافیکی را به صورت همزمان افزایش ندهید و حدالامکان سعی کنید ابتدا حداکثر فرکانس پردازنده یا حافظه گرافیکی را به شکل جداگانه بدست آورید. از منابعی که می تواند راهنمای خوبی در حداکثر میزان ائرکلاک کارت گرافیکی شما برشمرده شود، مطالعه مقالات سخت افزاری و تجربیات دیگر اورکلاکرهاست که خوشبختانه تعداد آنها بسیار زیاد بوده و در وب سایت های معتبر سخت افزاری و در بررسی های گروهی و انفرادی می توان آنها را یافت کرد. طبق پیشنهاد برخی شرکت ها (مانند MSI) بهتر است پس از هر بار افزایش فرکانس نرم افزار 3D MARK 11 را اجرا نمایید تا از پایداری سیستم اطمینان حاصل پیدا کنید و ببینید آیا کارت گرافیک می تواند خود را با موقعیت اورکلاک وفق دهد یا خیر!
در صورت ناپایداری، تنها یک مگاهرتز می تواند زحمات شما را بر باد دهد! علائمی که عدم پایداری کارت گرافیک را نشان می دهند شامل مواردی همچون فریز شدن تصویر، از کار افتادن درایور و Artifact می شود. در حین اورکلاک و اجرای بنچمارک ها در صورت مشاهده مشکلات فوق، باید ولتاژ پردازنده گرافیکی را افزایش داده و در صورتی که مشکل کماکان پابرجا بود، باید به فکر کاهش فرکانس بیفتید. همچنین بد نیست در زمان انجام تست، نرم افزاری برای ثبت دما (GPU-Z) در اختیار داشته باشید و میزان حرارت را قبل و بعد از اورکلاک کنترل کنید تا در صورت افزایش تصاعدی دما، به سرعت دست به کار شده و فرکانس را به مقادیر کمتر محدود کنید. اگر سیستم دچار مشکل گردید، می بایست مجددا سیستم را راه اندازی کنید تا تنظیمات اعمال شده به حالت اولیه بازگردد.
اورکلاک پردازنده: پردازنده های جدید برای اورکلاک شدن کمی ناز و ادا دارند! در حقیقت این مسئله به تولیدکنندگان پردانده باز می گردد که در برخی محصولات خود امکان اورکلاک آسان به وسیله ضریب پردانده را فعال کرده و البته هزینه بیشتری نیز از این بابت دریافت می کنند. شرکت اینتل در پردازندهای با قابلیت اورکلاک بالای خود از پسوند K در انتهای مدل پردانده و کمپانی AMD نیز عبارت Black Edition را برای پروسسورهای خود برگزیده است. خاصیت این سری پردازنده ها در آن است که شما می توانید با خیالی آسوده فرکانس پایه پردازنده را افزایش داده و آن را اورکلاک نمایید. در پردازنده های جدید اینتل، از آنجائیکه کارکرد بسیاری از قطعات و کنترلرها به فرکانس پیاه پردازنده وابستگی شدید دارد، نمی توان فرکانس را تا حدود بالایی تغییر مقدار داد.
پس از آنکه از قابلیت های پردازنده خود اطمینان حاصل پیدا کردید، باید یک همراه خوب یعنی خنک کننده ایده آل برای آن در نظر بگیرید تا در زیر فشار کاری از عهده دفع حرارت برآید. همچنین باید دقت داشت که مادربورد شما نیز به یک مدار رگلاتور مقاوم و با کیفیت مجهز شده باشد و بتواند توان مورد نیاز آن را به راحتی و بدون هیچگونه تداخلی تامین کند. در مورد گزینه لازم برای اورکلاک در بایوس بعید به نظر می رسد با مشکل خاصی روبرو گردید زیار اکثر اکثر مادربوردها گزینه های متعدد را برای تغییر ضریب، فرکانس پایه و ولتاژهای بخش های مختلف در میان گزینه های خود قرار داده اند.
قسمت مشکل در اورکلاک پردازنده در همین نقطه به پایان می رسد و بقیه ماجرا چندان مشکل نخواهد بود. سازندگان مادربورد همیشه و در همه حال به مبحث اورکلاک اهمیت خاصی می دهند و برای اورکلاک خودکار سیستم ابزار کاربردی را در اختیار کاربران قرار می دهند. این ابزارها با تشخیص نوع پردازنده و انجام چندین تست اتوماتیک، دسترسی به کارایی بیشتر را پدید می آورند که البته این امر با وسواس بسیار زیادی انتخاب گردیده و می توانید مطمئن باشید که صدمه ای به سیستم وارد نخواهد شد. اگر این مقدار فرکانس برایتان خوشایند نیست، می توانید خودتان دست به کار شده و ضریب را به صورت دستی از طریق بایوس تغییر دهید.
به یاد داشته باشید که هیچوقت قرار نیست پردازنده را تا نهایت اورکلاک کرده و پس از مدتی فاتحه آن را بخوانیم! بلکه قصد داریم یک اورکلاک پایدار و با ثبات داشته و در امور مختلف پردازشی از آن لذت ببریم. ممکن است برای فرکانس های بالا لازم باشد، ولتاژ پردازنده گرافیکی را مقدار مشخصی افزایش دهید (در هر گام به اندازه یک دهم یا پانزده صدم ولت). به طور حتم هر چه خنک کننده شما قوی تر بوده و مادربورد شما نیز از تجهیزات با کیفیتی تشکیل شده باشد، می توانید رکوردهای فوق العاده ای را به ثبت رسانده و کارت استاندارد دوستان خود را شکست دهید.
ترجمه و نگارش: سعید مظفری
